Hoe je met drie psychische mechanismen helderheid in jezelf kan krijgen en emotioneel stabieler wordt.
Door Pijn, Zorg, Angst en Verdriet (PZA&V) neem je de realiteit niet meer goed waar. Je trekt in je emotie verkeerde conclusies en neemt verkeerde beslissingen. Waar komen die PZA&V vandaan en hoe kunnen we ze effectief, met liefde, transformeren naar waarden, energie en passie, zodat je vanuit helderheid, gezond verstand en liefde je leven en werk vorm kan geven?
Het goede nieuws van pijn is: levenspijn ontstaat omdat jij delen van jezelf niet geïntegreerd hebt. Levenspijn is een oproep op zoek te gaan naar de andere delen in jezelf. Het leven wil dat jij heel en compleet wordt.
Stap1 uit het VEDA-model is je van deze intentie en mindset bewust te worden om voorbij PZA&V vorm aan je eigen werk en leven te geven.
De drie mechanismen behandel ik hieronder, in de praktijk lopen ze enigszins in elkaar over.
Referentiekader: Met welke bril kijk jij?
Jouw waarneming en de manier waarop je gebeurtenissen interpreteert, is ‘opgehangen’ aan je referentiekader, een constructie van bewuste en vooral onbewuste gedachten, herinneringen, normen, waarden, overtuigingen en gevoelens waarmee je je identiteit vormgeeft. Vanuit het referentiekader als een overlevingsmechanisme zie je vooral die ‘feiten’ die je snapt, die passen binnen jouw referentiekader. Alhoewel dat nuttig is voor het in stand houden van jouw identiteit, zeg maar je ego, mis je daardoor andere mogelijke interpretaties van gebeurtenissen, waardoor je andere, nieuwe en misschien relevantere informatie zou kunnen krijgen. Pas als je bewust wordt van andere interpretaties, kan je die in je referentiekader integreren.
Hoe kleiner en starder je referentiekader, hoe vaster je bril op je neus zit en hoe minder je ziet en hoe groter de kans op conflicten. Hoe groter en flexibeler je referentiekader is, hoe meer je ziet, en hoe makkelijker en beter de samenwerking.
Voorbeeld
Een cliënt heeft zich ontwikkeld tot een uitmuntend technicus, die innovatief buiten de lijntjes kleurt. Een belangrijke medewerker is meer procedureel ingesteld en geeft zijn grenzen goed aan, intern en bij zijn klanten. Het botst regelmatig tussen die twee, omdat mijn cliënt, als reactie op zijn opvoeding, zich nog steeds moest bewijzen ten opzichte van zijn ouders (die zijn technisch talent afkeurde). Hij kon geen begrip opbrengen voor de voorzichtige collega. Zijn referentiekader van ‘vrijheid’, ‘superslim’ zijn, ‘je eigen gang gaan’ en ‘innovatie’ maakte hem krachtig, maar verminderde ook zijn (stijl)flexibiliteit en daarmee zijn effectiviteit. In plaats van samen te werken en elkaar te versterken, vlogen ze elkaar in de haren. “Regels deugen niet!” was een regelmatige uitspraak. Echo’s uit het verleden dreunen lang na.
Pas toen wij aan de hand van het DISC-model de verschillende werk- en communicatiestijlen bespraken en hij zijn eigen stijl en die van de ander ging herkennen, floepte het licht aan. “O, hij doet dus niet om mij dwars te zitten” waren zijn letterlijke woorden…
Projectie en overdracht: Hoe handelen vanuit Kind-bewustzijn je aardig in de weg kan zitten
Een directeur van een business-unit heeft het goed naar haar zin binnen haar eigen werkkring en in haar netwerk, behalve als zij naar ‘boven’, naar het hoofdkantoor, moet. Dan voelt ze zich ongemakkelijk, komt niet goed uit haar woorden en uit de verf, wordt onvoldoende betrokken en mist belangrijke vergaderingen. Haar resultaten zijn goed en zij hoeft dus niets te ‘vrezen’. Wat gebeurt er dan, wat haar werkplezier verpest?
Als er sprake is van een ongemakkelijke houding naar een hogere laag in de hiërarchie, kijk ik altijd naar het fenomeen ‘Projectie en overdracht’. Daarbij herhaal je in je ‘kindbewustzijn’, onbewust patronen uit het verleden in het heden. Je projecteert jouw emotionele reactiepatronen uit je kindertijd, toen naar aanleiding van conflicten, angsten, afwijzing enzovoorts, op een autoriteit in het heden. Je draagt (onbewuste emotionele) patronen uit het verleden over in het heden, in een onbewuste poging de relatie uit het verleden via het heden alsnog gezond te maken, te herstellen. Die patronen hebben we geleerd in de oudste relaties die we kennen: met onze ouders, tussen onze ouders en met onze broers en zussen.
De ander(en) in het heden hebben geen idee waar jouw reactie vandaan komt, jij vaak zelf ook niet. Totdat je er bewust van wordt, dan kan je je overdracht terugnemen.
Dus als je last hebt van onverklaarbare emotionele reacties op ogenschijnlijk normale situaties, dan is het goed naar projectie en overdracht te kijken.
Een cliënt vertelde me ooit dat hij in de kantine met een aantal collega’s en zijn leidinggevende kort een lastige situatie bespraken, waarin hij wat kritiek kreeg. Zonder dat hij het in de gaten had noemde hij zijn leidinggevende ‘Papa’. Een mooier en voor hem schaamtevoller voorbeeld kan je niet krijgen.
Schaduwwerk: je verborgen goudklompjes
Een fundamentele vraag: Hoe is het mogelijk dat je je aan iemand irriteert?
Laat deze vraag even goed bezinken. Hoe kan dat?
Als mens maken we constant interne beelden, representaties, van de uitwendige werkelijkheid. We irriteren ons dus niet aan die ander, maar krijgen een emotionele respons op ons innerlijk geprojecteerde beeld. Die emotionele respons komt uit onszelf, getriggerd door ons innerlijke beeld. Waar komt die innerlijke respons vandaan?
We hebben het hierboven al over onze kindertijd gehad, onze vormende jaren, waarin we waarden, normen, cultuurregels, geboden en verboden eigen hebben gemaakt. Het kan niet anders of we hebben in deze duale wereld, het tegenovergestelde laten liggen of veroordeeld. Als je als overlevingsstrategie ‘begripvol’ bent, ben je niet ‘afwijzend’, ‘kritisch’ of ‘veroordelend’; die twee sluiten elkaar in het psychische systeem van een jong kind, uit. Maar, ook al is ‘afwijzend’, ‘kritisch’ en ‘veroordelend’ naar de schaduw van je psyche verbannen, het is er nog wel. Sterker nog, het krijgt een functie om van ‘begripvol’ niet ‘naïef’ te worden. Als je te ‘begripvol’ bent, kan je slachtoffer worden van anderen en jezelf tekortdoen. Je zou effectiever worden als je ‘begripvol’ aanvult met ‘kritisch’. Maar ja, dat ligt met een stempel ‘Afgekeurd’ in je schaduw. Als je je irriteert aan het ‘kritische’ gedrag van een ander, is dat eigenlijk een teken dat jouw ‘kritische’ deel, geïntegreerd wilt worden in jouw bewustzijn, zodat je ‘begripvol’ zijn wordt aangevuld met ‘kritisch’.
[Klik op de foto om naar de blog over Schaduwwerk te gaan]
Daar waar je je aan irriteert of ergert, moet je dus zelf leren of integreren. Het leven krijgt nu plotseling een heel andere dimensie, en jouw PZA&V leidt jou naar jouw schaduw, waar je goudklompjes vindt, die je heel lang hebt laten liggen. In deze blog leg ik het schaduwwerk in nog andere woorden uit.
Vroeger of later krijgen we allemaal te maken met PZA&V, door externe omstandigheden of door psychologische ontwikkelingen in onszelf naarmate we ouder worden.
Die PZA&V kunnen ons privé en zakelijk behoorlijk in de weg zitten. Het kan relaties verstoren, families en familiebedrijven uit elkaar drijven, conflicten in teams veroorzaken. Door conflicten in directies en Raden van Bestuur worden zelfs complete bedrijven opgesplitst of juist geïntegreerd, opdat ruziënde directieleden zo min mogelijk met elkaar te maken hebben. Lees de verhalen over de ABNAmro en Unilever, fantastisch opgetekend door Jeroen Smit, er maar op na.
Het lijkt pijnlijk aan je pijn te werken, maar met de juiste begeleiding vanuit een positieve mindset, constant op zoek naar waar het je wel omgaat, wat je waarden wel zijn, waar je liefde zit, word je een heler en completer mens, en geef je je werk, je business en je leven een boost. Ik ben dankbaar dat ik dit werk mag doen. Wil je meer weten of jouw situatie eens spiegelen? Je kan me vrijblijvend bellen op 06 54 33 43 42.